"Gonna tell aunt Mary 'bout uncle John / he claims he has the music but he has a lot of fun / oh baby / ye-e-e-eh baby / woo-o-o-oh baby / havin 'me some fun tonight / ye-e-eh…".
Wauw! Zoiets had ik nog nooit gehoord. Door het bescheiden luidsprekertje van de (geleende) platenspeler klonk de rauwe stem van Little Richard, en even later het opwindende sax-intermezzo. Ik kende al wel wat liedjes, Good Night Irene en Bimbo en zo, maar dit was van een andere orde, hier hoorde je iets dat je in vervoering bracht! Muziek kon dus niet alleen leuk zijn, maar ook opwindend.
Het ging om het nummer Long Tall Sally (maar dat hadden de kenners natuurlijk al van bij mijn openingszin begrepen). En het stond op een 78-toeren-grammofoonplaat.
Wanneer deze revelatie zich in mijn leven voordeed - ik zou het zelfs bij benadering niet kunnen zeggen. Het moet alleszins na 10 februari 1956 zijn geweest, want op die dag werd het nummer door Little Richard op de plaat gezet. En het moet vóór 7 mei 1961 zijn geweest, het moment waarop ik mijn eerste eigen platenspeler en 45-toeren-plaatjes cadeau kreeg. Daarmee hebben we dan toch een terminus post quem en een terminus ante quem, om het eens in het vakjargon van de historicus te zeggen.
De 78-toerenplaat met Long Tall Sally had een geel etiket in het midden, dat weet ik nog goed, en was opgenomen op het Specialty-label. Op de B-kant stond Slippin' and Slidin', een trager en, naar het mij toen voorkwam, eerder weemoedig nummer, want al dat slippin' and slidin', dat was voor zover ik het begreep "a long time ago" geweest. Nu ik naar de precieze lyrics ben gaan kijken zie ik dat de tekst wel enigszins anders moet worden begrepen dan ik dat destijds deed : dat slippin' and slidin' (letterlijk : "glibberen en glijden", volgens Google Translate) verwees niet naar het vrolijke leventje van fuiven en achter de meiden aanzitten (zoals ik dacht), maar naar een vrijer die zijn ontrouwe liefje de bons geeft.
Wat er ook van zij, de dag dat ik als kind Long Tall Sally van Little Richard voor het eerst hoorde was voor mij the Day the Music started! De meeste mensen houden kennelijk het meest van de muziek "uit mijnen tijd", zoals ze dat noemen, en dan bedoelen ze de periode in hun leven dat ze "uitgingen" - waarbij "uitgaan" dan zoiets moet betekenen als : dansen, drinken, flirten…
Bij mij ligt dat dus anders. De tijd dat ik mijn eerste liefjes koesterde en zelfverzekerd de dansvloer op ging (in zalen als de Movri, het Breughels Gasthof, De Toekomst…) nam een aanvang in 1966-1967. Dat was de tijd van de "beatgroepen" : Beatles, Rolling Stones, Hollies, Who, Dave Dee en zijn hele bende, Troggs, Small Faces, Manfred Mann, Alan Price Set… (met daar meestal nog The voor).
Daar was ook wel eens wat bij dat mij beviel, zeker - maar toen, en later, en nu… lag mijn hart popmuziek-gewijs gesproken toch bij de good old rock 'n roll uit de fifties, muziek uit mijn kinderjaren dus en niet "uit mijnen tijd" (in de eerder gedefinieerde betekenis). Liever dan al dat nogal infantiel gehuppel op die beatmuziek had ik lekker geswingd op de nummers van Little Richard, Bill Haley, Buddy Holly, Elvis Presley, Chuck Berry, Fats Domino, Jerry Lee Lewis, Eddie Cochran… - maar die werden in "mijnen tijd" dus niet meer ten gehore gebracht. Te laat geboren, born too late, durfde ik in die dagen al eens mijmeren (maar op de leeftijd die ik nu heb denk ik daar natuurlijk anders over). Gelukkig zijn er bij tijd en wijle revivals van de rock 'n roll geweest, en zelfs heden ten dage is met name de Rockabilly-muziek in bescheiden mate weer in de mode.
Die Long Tall Sally-plaat, "waar het allemaal mee begon", had ik thuis op zolder gevonden. Ze maakte deel uit van een verzameling 78-toerenplaten, afkomstig van mijn vader : die had ze gekregen van een vriend die bij het radiostation Radio Luxemburg werkte, dat vanuit Brussel Nederlandstalige programma's de ether instuurde die in Vlaanderen en bij onze noorderburen in de late jaren vijftig en de vroege jaren zestig bijzonder populair waren. Ik denk dat het ging om een vriendschap die terugging op de jaren dat mijn vader zijn legerdienst had gedaan (maar hier zit ik nu wel op die smalle maar boeiende grens tussen herinnering en geheugenvervaging).
In elk geval zat er in die collectie nog een tweede Little Richard-plaat : Lucille, met een zwart etiket, en met op de B-kant het nummer Jenny, Jenny.
In elk geval zat er in die collectie nog een tweede Little Richard-plaat : Lucille, met een zwart etiket, en met op de B-kant het nummer Jenny, Jenny.
De twee Little Richard-78-toerenplaten heb ik niet meer. Long Tall Sally is gesneuveld "in mijnen tijd", bij één van de (soms wat wilde) feestjes die ik als tiener gaf in de garage van mijn ouderlijk huis. Wat er met Lucille gebeurd is weet ik niet - allicht nagenoeg hetzelfde. Die 78-toerenplaten waren niet alleen onhandig groot (25 cm. diameter) maar vooral ook vervaardigd uit een zeer breekbaar materiaal - bakeliet.
Gelukkig zat er nog een derde unieke rock 'n roll-plaat in mijn vaders verzameling en die heb ik nog wel : Razzle Dazzle van Bill Haley and His Comets, met op de B-kant Two Hound Dogs. Razzle Dazzle is niet het allergrootste succesnummer van Bill Haley, dat is natuurlijk Rock around the Clock, maar het is toch ook een opwindend stukje rock 'n roll, met een knappe gitaarsolo in the middle.
Ik vermoed dat het eind 1958 (of begin '59) was dat de 78-toerenplaten-collectie van mijn vader (maar waar ik mij inmiddels liefdevol over ontfermd had, zoals ik dat zo vaak heb gedaan met oude spullen waar mijn ouders geen belangstelling meer voor hadden) gevoelig uitgebreid werd met een verzameling grammofoonplaten afkomstig van mijn grootouders-langs-moederszijde. Die verlieten rond die tijd hun Café Sportwereld aan de Haachtsesteenweg in Relst en waarschijnlijk zijn de platen bij die gelegenheid onze kant uitgekomen. Of ze ooit in de herberg zijn gespeeld weet ik niet.
Natuurlijk raakte de grootouderlijke platenverzameling vermengd met de Radio Luxemburg-collectie van mijn vader (want ja, een oude plaat is een oude plaat, en het oorsprongsprincipe in het archief- en conservatiewezen heb ik pas later leren kennen en naar waarde schatten). Toch heb ik wel een beetje zicht op de onderscheidene origines van de bakelieten schijven, en wel volgens het principe : platen met liedjes uit de jaren vijftig moeten bij de Luxemburg-collectie horen, de grammofoonplaten van mijn grootouders dateerden eerder uit de jaren dertig en veertig.
Volgens de Wikipedia bracht de Amerikaanse platenfirma RCA al in januari 1949 het eerste 45-toerenplaatje op de markt. Daarmee was het rijk van de 78-toerenschijf echter nog lang niet uit. Me baserend op mijn eigen herinnering moet dat nog tot een heel eind in de jaren vijftig hebben geduurd, en namen de 45 toeren de markt geleidelijk over in de tweede helft, of naar het einde van dat decennium toe. De nieuwe fonoplaten waren kleiner (17,5 cm. diameter), lichter en vooral veel solider - want gemaakt uit het onbreekbare vinyl.
Betekenisvol feit : pas in maart 1959 besloot de platenmaatschappij EMI te stoppen met het produceren van 78-toerenplaten, en haar muziek enkel nog op 45-toeren-singles en 33-toeren-langspeelplaten uit te brengen. De "singeltjes" die ik bij mijn Plechtige Communie in 1961 cadeau kreeg kunnen dus (met enige rekkelijkheid) nog tot de eerste generaties van het nieuwe formaat worden gerekend.
In "mijnen tijd" regeerde dan de 45-toeren-single, de 33-toeren-langspeelplaat (de lp) en, in mindere mate, het extended play-schijfje (de ep - vooral in Frankrijk populair : een 45-toerenplaatje met twee nummers aan elke kant). Inmiddels zijn ook deze muziekdragers volop things of the past geworden. Net als hun bakelieten voorgangers. Net als de good old rock 'n roll. Net als Little Richard en Bill Haley. Net als "mijnen tijd".
Foto : originele 78-toerenplaat met Razzle Dazzle van Bill Haley and his Comets - eigen foto, oktober 2011.
Geniet van Little Richard en Long Tall Sally (fragment uit de film Don't knock the Rock) :
En van Bill Haley en zijn Comets met Razzle Dazzle (fragment uit de film Rock around the Clock) :
Geraadpleegde bronnen : internet (www), trefwoord 1949 in internet-encyclopedie Wikipedia (Nederlandstalige versie), nl.wikipedia.org/, geraadpleegd oktober 2011 ; internet (www), trefwoord Long Tall Sally in internet-encyclopedie Wikipedia (Engelstalige versie), en.wikipedia.org/, geraadpleegd oktober 2011 ; internet (www), blog 78-Toeren.be, blog.seniorennet.be/78toeren/, geraadpleegd oktober 2011.
